meester Henk - GESCHIEDENIS
 
(Advertentie)
(Advertentie)

Een (werk)staking is het tijdelijk stoppen met het leveren van arbeid om een sociaal-politiek doel te bewerkstelligen. De staking is een vorm van protest om kracht bij te zetten aan de wensen van de werknemers. Meestal betreffen die wensen lonen en andere arbeidsvoorwaarden, maar een staking kan ook door werknemers gebruikt worden om aan te geven dat zij het niet eens zijn met het beleid van hun werkgever, of de overheid.

 

Werknemers die deelnemen aan de staking noemt men stakers. Een werknemer die niet deelneemt aan een staking, heet werkwillige.

Het inzetten van werkwilligen of van mensen van buiten de onderneming om aan een staking een einde te maken noemt men het breken van een staking.

bron: Wikipedia  via @meesterhenkvink 2015

via @henkvink 2015

De spoorwegstakingen van 1903 waren stakingen in Nederland van onder andere het spoorwegpersoneel, over het recht van werknemers om zich te organiseren in een vakbond en 

onderhandelingen te voeren en het stakingsrecht.

 

Aan het begin van de 20e eeuw verboden sommige werkgevers het vakbondslidmaatschap van hun arbeiders, terwijl in sommige bedrijven het verplicht vakbondslidmaatschap gold. Dit leidde in januari 1903 tot een arbeidsconflict in de 

 Amsterdamse haven, dat zich al snel over het land uitbreidde.

bron: Wkipedia  via @meesterhenkvink 2015

via @meesterhenkvink 2015
(Advertentie)

Op 29 januari lagen alle

 treinstations in Amsterdam plat. Acht andere spoorwegknooppunten

deden aan de staking mee.

Op 31 januari gaven de werkgevers toe:

  • Ontslagen stakers werden weer aangenomen.
  • Het loon over de stakingsdagen werd doorbetaald.

De vakbonden werden erkend.

bron: Wikipdia  via @meesterhenkvink 2015

Op 20 februari werd het 'Comité van Verweer' opgericht, ter voorbereiding van "een algemeene werkstaking, geproklameerd tot wering der dwangwetten".

Op 25 februari diende Abraham Kuyper  drie wetsvoorstellen in de Tweede Kamer in, die behelsden:

  • staken werd strafbaar gemaakt voor ambtenaren en werknemers in bepaalde sectoren, waaronder de spoorwegen;
  • de instelling van een staatscommissie die belast werd met onderzoek naar de rechtspositie van spoorwegambtenaren;
  • de oprichting van een spoorwegbrigade die de orde bij de spoorwegen moest bewaken.

 

De socialisten noemden deze wetten 'dwangwetten' en 'worgwetten'. De wetten werden met spoed afgehandeld.

bron: Wikipedia  via @meesterhenkvink 2015

De fabrikanten, sinds 1888 verenigd in de Enschedesche Fabrikanten Vereeniging, reageerden doorgaans als collectief. Een staking bij één van de aangesloten bedrijven werd gevolgd door het stilleggen van meerdere fabrieken, met uitsluiting van alle arbeiders die er werkten. Dat gold in 1890 voor 5.000 man, in 1902 voor 2.000 werknemers, in 1909 voor 7.500 man. De staking bij Van Heek & Co in 1902 ondervond veel sympathie in en buiten Twente. Henriëtte Roland Holst hield vlammende redevoeringen in het hele land en zamelde met haar man geld in als aanvulling op de stakingsuitkeringen. Uiteindelijk wonnen echter de fabrikanten.

 

bron: regiocanons  via @meesterhenkvink 2015

 

via @meesterhenkvink 2015
(Advertentie)

Op 23 oktober 1923 brak een staking uit bij Van Heek & Co. Eind november waren 39 fabrieken in Twente en de Achterhoek stilgelegd en 22.000 arbeiders uitgesloten. Vertegenwoordigers van werknemers werden door de fabrikanten meestal niet als volwaardige gesprekspartners gezien; inzicht in financiële bedrijfsgegevens kregen ze nooit. Hoewel ook deze staking landelijk weer veel steun kreeg haalden de bonden uiteindelijk in februari 1924 bakzeil.


Een nieuwe ronde van loonsverlaging met 5% leidde in het crisisjaren 1931/32 tot een staking bij Gerh. Jannink & Zn en vervolgens tot uitsluiting van in totaal 16.000 werknemers. Ook die staking werd niet door de vakbonden gewonnen; de loonsverlaging bleef ongewijzigd.
In 1946 werd er in de textielindustrie eindelijk een CAO afgesloten.


bron: regiocanons  via @meesterhenkvink 2015

via @meesterhenkvink 2015

De Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond werd opgericht in 1894 op aanstoot van de bekende Amsterdamse 

vakbondsleider Henri Polak (1868-1943), nadat deze enkele jaren in Londen had doorgebracht, waar de vakbeweging in ontwikkeling was.

 

De ANDB was een van de eerste vakbonden in Nederland en onder leiding van zijn voorzitter Henri Polak één van de oprichters van het Nederlands Verbond van Vakverenigingen 

(NVV) in 1906.

bron: Wikipedia  via @meesterhenkvink 2015

(Advertentie)
via @meesterhenkvink 2015
SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij)
via @meesterhenkvink 2015
via @meesterhenkvink 2015
Arbeid en welvaart : een zegen voor allen
via @meesterhenkvink 2015
via @meesterhenkvink 2015
via @meesterhenkvink 2015
(Advertentie)
(Advertentie)
via @meesterhenkvink 2015

In het schilderij wordt de tegenstelling weergegeven tussen de belangen van de werknemer en het gezin. Bij een staking werd vroeger geen geld uitgekeerd en het risico dat je ontslagen werd was groot ("Voor jou 10 anderen !). De vrouw ziet dat als een bedreiging voor het gezin en probeert haar man te overtuigen niet mee te doen.

De man weet dat hij door zijn collega's met de nek zal worden aangekeken wanneer hij niet meedoet. Immers hij is dan een "stakingsbreker".

 

Beiden weten echter ook dat het geld dat verdient wordt te weinig is en dat de werknemers uitgebuit worden. Bovendien gebeurden er vaak ongelukken en was er geen (ziekte)verzekering.

@meesterhenkvink 2015

via @meesterhenkvink 2015
via @meesterhenkvink 2015

De Rotterdamse wijk Katendrecht maakt in juni 1911 kennis met Chinese arbeiders. Die zijn door rederij de Rotterdamse Lloyd naar de haven gehaald als stakingbreker. De Chinezen worden ingezet als stokers en wasknechten op de grote passagiersschepen. Ze werken hard en zijn goedkoop, zo weten ze bij Lloyd. De Chinezen zouden niet meer weg gaan.


bron: Het vergeten verhaal  


via @meesterhenkvink 2015

via @meesterhenkvink 2015

Een jaar na de staking heeft de Lloyd een kleine 400 Chinezen in dienst. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt groeit dat aantal verder. De Britse marine blokkeert de Duitse Oostzeekust. Chinezen die daar wonen, trekken naar Rotterdam dat in de oorlog neutraal is.

 

Aan het eind van de oorlog komt opnieuw een groot aantal Chinezen naar Rotterdam, omdat Britse zeelieden hun werk in de havens weer opeisen. Daardoor komen veel Chinese zeemannen zonder werk te zitten en ook zij proberen hun geluk in Rotterdam.
Al die nieuwkomers vinden een plek op Katendrecht. Daar ligt het werk voor het oprapen. Er is ook nog even aan gedacht om de Chinezen te huisvesten aan de Schiedamsedijk, waar ook veel migranten, zeelui en scheepspersoneel wonen. Maar het is Katendrecht geworden omdat de Schiedamsedijk volgens de autoriteiten een te hechte gemeenschap vormt die buitenstaanders maar moeilijk accepteert.

bron: Het vergeten verhaal

via @meesterhenkvink 2015

Op 8 september 1919 gingen de fabrieksarbeiders van de Maastrichtse Zinkwit Maatschappij staken. Ze eisen afschaffing van de 24-urige zondagsdienst en een betere beloning. Na gedeeltelijke inwilliging van de eisen en onder zware druk van de directie wordt het werk op 15 december weer hervat.

 

Op 21 juli 1929 vond de zinkwitstaking plaats. Reden hiervoor was het ontslag van 6 collega's. De eis van de stakers was het recht om zich bij een vakbond aan te sluiten.

bron: Wikipedia  via @meesterhenkvink 2015

Tijdens de Zinkwitstaking, de drie maanden durende staking stonden 'rood' (de stakers) en 'blauw' (de katholieke werkwilligen - ook "duikboten" genoemd) als twee onverzoenlijke kampen tegenover elkaar.


@meesterhenkvink 2015

via @meesterhenkvink 2015

Als bron voor deze pagina is gebruik gemaakt van de aflevering : "Staking"  uit de serie "de Strijd" (VARA 2015)


@meesterhenkvink 2015